ARAÇ TEKNİĞİ > Araçta Genel Olarak Bulunan Kısımlar ve Sistemleri
A-ŞASE: Şase aracın iskelet sistemidir.Aracın tüm aksamının monte edildiği,aracın motor,güç aktarma organları ve diğer sistemlerini üzerinde taşıyan kısmıdır.Kaza anında çarpma şiddetini göğüsleyen,gerekli kırılma noktalarından kırılarak,kaza şiddetini en aza indiren bölümdür.
B-KAROSERİ (KAPORTA): Motor,güç aktarma organları ve tekerlekler gibi kısımların dışında kalan şase üzerine yerleştirilen dış aksam ve döşeme gibi kısımlarıdır.
C-GÜÇ AKTARMA ORGANLARI: Motorun ürettiği gücü tekerlek ve lastiklere kadar ileten elemanlardır.
1-Debriyaj (Kavrama) : Motorun hareketini vites kutusuna aktarıp kesmeye yarayan sistemdir.
2-Vites Kutusu(Şanzıman) : Motordan gelen hareketi dişli sistemleri vasıtasıyla küçülterek,büyülterek veya geri harekete çevirerek diferansiyele aktaran organdır.
3-Şaft (Kardan Mili) : Vites kutusundan çıkan hareketi (arka tekerleklerden çekişli araçlarda) diferansiyele ileten organdır.Ön tekerleklerden çekişli araçlarda bulunmaz.4×4 arazi araçlarında ise 2 adet şaft bulunmaktadır.
4-Diferansiyel : Motordan itibaren düz bir eksende gelen hareketi 90 derecelik açılarla çevirip aks millerine aktarır.Dönüşlerde ve virajlarda tekerleklerin farklı hızlarda dönmesini sağlar. (Dönüşlerde içteki tekerleklerin az,dıştan dönen tekerleklerin fazla dönüşünü sağlar.)
5-Akslar : Diferansiyelden aldığı hareketi tekerleklere iletir.
6 – Tekerlekler ve Lastikler : Aracın yol ile temasını sağlar. Jant üzerine monte edilen lastikler aracın yükünü taşır direksiyon ile verilen yönü izler. Motordan gelen gücü ileri – geri hareket olarak yansıtır, ıslak ve kuru zeminli yollarda aracı emniyetli şekilde durdurur. Amortisörlere yardımcı olarak sürüş keyfini artırır. Jant, bijon civataları vasıtası ile aracın aks millerine monte edilir.
7- Fren Sistemi : Hareket halindeki aracı yavaşlatır. Yavaşlayan aracı durdurur.Duran aracı ise sabitler. Ayak ( Servis ) freni dört tekeleğin hepsine birlikte kumanda eder, el freni sadece arka tekerleklere kumanda eder.
8- Direksiyon ( Ön Düzen Sistemi ) : Aracın istenilen yöne sevkini sağlar. Direksiyon simdi, direksiyon mili, direksiyon kutusu, rot ve rot başlarından oluşan sistemdir.
9- Süspansiyon Sistemi : Mekanik, hidrolik ve havalı olarak çalışan seyir halindeki araca yoldan gelen titreşim ve darbeleri üzerine alarak yük ve yolcuya darbeleri hissettirmeyen ( Amortisör – Yaylar ) sistemdir.
YAĞLAMA SİSTEMİ
A ) Birbirine sürtünerek çalışan parçalarda direkt teması önleyerek aşınmayı önler.
B ) Motor içerisindeki parçaları temizleme görevini yapar.
C) Soğutmaya yardımcı olur.
D) Kompresyon kaçaklarını önler.
SOĞUTMA SİSTEMİ
Motorun ısısını en verimli ısı olan 70 – 80 derecede sabit tutmaya yarar. Hava soğutmalı motorlarda motorun soğuması motor bloğu etrafındaki hava kanatçıklarına hava üflenmesi ile sağlanır. Su soğutmalı motorlarda silindirlerin etrafında ve silindir kapağı içindeki su kanallarında su dolaştırılarak ısının suya geçmesi sağlanır. Hava soğutmalı motoru su soğutmalı motordan ayıran en önemli özellik devirdaim su pompası , su hortumları ve radyötörün olmamasıdır.
MARŞ SİSTEMİ
Marş sistemi motorun çalıştırılmasında aküden alınan elektrik enerjisi ile motora ilk hareketin verildiği sistemdir. Marşa basma süresi 10 – 15 saniyeyi geçirilmemelidir. Marş motoru hareketini krank milinin arka ucuna bağlanmış VOLAN denilen parçaya vermektedir, çalışan motorun yanlışlıkla tekrar marşına basılacak olursa marş dişlisi veya volan dişlisi zarar görür.
ŞARJ SİSTEMİ
Motor çalıştığı sürece vantilatör kayışı vasıtasıyla krank milinden alınan hareketle şarj dinamosu ( Alternatör ) elektrik enerjisi üretmeye başlar, aracın elektrik ihtiyacını karşılar, tüketiciler kapalı ise üretilen elektrik enerjisi akü de depolanır.
Akü : Elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depolayan ihtiyaç durumunda kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürüp geri verebilen akım deposudur.
Akü bakımında :
1) Kutup başları temiz olmalı, oksitlenme varsa temizlenmeli
2) Kutup başı bağlantıları sıkı olmalı
3) Akü gözlerinde eriyik miktarı plakaların üzerini 1 cm örtmüş olmalı eksikse saf su ile tamamlanmalıdır
4) Akü tam şarjlı tutulmalı, şarjsız akü kışın donma tehlikesi geçirebilir.
5) Akü kutup başları araca bağlanırken önce ( + ) kutup sonra ( – ) kutup bağlanmalı sökülürken ise önce ( – ) sonra ( + ) sökülmelidir.
6) Akü kutup başlarından ( – ) Kutup başı ince , ( + ) kutup başı ise kalındır.
7) Dijital göstergeli araçlarda kesinlikle akü takviyesi yapılmamalıdır.
AYDINLATMA ve İKAZ SİSTEMİ
FARLAR : Kısa hüzme far devresi 25 metre mesafeyi aydınlatır. Devre açıkken gösterge panelinde yeşil renkli far ışığı göstergesi yanar, uzun hüzmeler açıldığında 100 metre mesafeyi aydınlatır gösterge panelinde mavi renkli far ışığı yanar, yağmurlu, karlı ve sisli havalarda mutlaka kısa hüzmelerinizi yakarak sürüş yapınız.
PARK LAMBALARI : Aracın ön kısmında beyaz ışık veren iki adet, arka kısmında kırmızı ışık veren iki adet olmak üzere dört lambadan ibarettir.
SİNYAL LAMBALARI : Aracın ön ve arka kısmında bulunan monoton aralıklarla yanıp sönen sarı renkte ışık veren lambalardır. İkaz sisteminin en önemli lambalarıdır. Yanıp sönme devresi FLAŞÖR adı verilen parça ile sağlanmaktadır.
FREN LAMBALARI : Aracın arka kısmında kırmızı ışık veren iki adet lambadır. Frene basıldığında fren pedalına bağlı bulunan fren müşiri vasıtasıyla yanmaları sağlanmaktadır.
PLAKA LABALARI : Arka plakayı aydınlatan 20 metre mesafeden görülebilecek şekilde beyaz ışık veren lambalardır. Park lambalarına bağlı olarak çalışır.
GERİ VİTES LAMBASI : Aracın arka kısmında araç geri vitese takıldığı zaman devreye giren beyaz ışık veren lambalardır, geri vites dişlisine bağlı olan geri vites müşiri ile lambaların çalışması sağlanır.
ARAÇ TEKNİĞİ > Ekonomik Sürüş İçin Alınacak Sebepler
Ekonomik bir sürüş için ;
-Aracın bakımları zamanında yaptırılmalı, eskimiş buji, hava filtresi ve debriyaj balatası değiştirilmeli, fren ayarları kontrol edilmelidir.
-Kaliteli yakıt kullanılmalıdır
-Motoru çalıştırma aşamasında tam gaz vererek motoru ısıtmak aşınmayı ve yakıt tüketimini artırır
-Aracınızı sabit hızda sürün, gereksiz hızlanma ve frenlemeden kaçının
-Mümkün olduğunca aracınızı küçük viteslerde kullanmayın
-Şehir trafiğinde yoğun olmayan, iyi bir trafik akışının olduğu yolları tercih edin.
-Mümkün olduğunca fazla beklemeden bir üst vitese geçin ve motor düzensiz çalışmadığı sürece vites küçültmeyin
-Bir dakikadan fazla süreli bekleyişlerde motorunuzu stop edin, motorun 5 dakika süreyle rölanti de çalışması 1 kmlik sürüş yakıt değerine eşit olur.
-Aracınızı her viteste 2000 – 3000 devir / dk arasındaki motor devrinde kullanın
-Gidilecek yolu iyi planlayarak kısa mesafeli ve konvoylu trafikte sürüşten kaçının
-Hız ne kadar yüksek olursa yakıt tüketimide o kadar artar, tam hız araç kullanmaktan kaçının
-Aracın azami hızını ¾ oranında kullanmanız kayda değer bir zaman kaybı olmadan %50 oranında yakıt tasarrufu sağlar.
-Gereksiz yük özellikle şehir trafiği gibi yoğun yollarda yakıt tüketimini artırır. 100 Kglik yük şehir içinde yakıt tükeimini 100 km de 0.5 lt fazla artırır.
-Araç üstü bagajlar artan hava direnci nedeniyle yakıt tüketimini 100 km de 1 litre fazla artırır
-Otoyollarda araç sabit hızla kullanılmalıdır.
ARAÇ TEKNİĞİ > Emniyet Kemerinin Takılması ve Baş Destekleri
Emniyet kemeri bir kaza anında sizi araçta tutacak, vücudun ileri, sağa sola veya yukarı fırlamasını önleyecek , ölümcül bir yaralanmayı engelleyen en önemli ikinci derece de güvenlik faktörüdür. Emniyet kemeri kesinlikle boyun bölgesinin üzerinde olmamalı aksi takdirde bir kazada boğulmaya neden olabilir. Emniyet kemeri yalnız sürücüler için değil tüm yolcular içindir. Emniyet kemeri gerginlik kontrolü yapılmalı ve mutlaka takılı olmalıdır.
Emniyet kemerleri 10 yaşından küçük çocukları hiç bir şekilde tutamaz. Bir kaza anında onlar kemerin arasından sıyrılarak, araç içerisindeki çeşitli bölümlere çarpar, camlardan veya kilitten kurtularak açılan kapıdan dışarı fırlayabilirler.
Doğru bir kemer kullanımı için ; Kemerde kıvrılmalar olmamalı, kucak, karın ve boyun bölgesinde tam ve doğru oturma sağlanmalıdır, çocuklar mutlaka arkada ve çocuk koltuğu ile seyahat etmelidir.
Emniyet kemerinin hayat kurtarma oranı %30 dur.
Koltuk başlığının yükseklik ve mesafe ayarı çarpmada başın ani arka hareketini önleyecek şekilde yapılmalı ve mesafenin çok az olmasına dikkat edilmelidir. Hava yastıkları gelişen teknoloji ile kazanılan önemli bir kaza sonrası ikinci dereceden hayat kurtarma donanımıdır.
ARAÇ TEKNİĞİ > Işık ve İkaz Kontrolü
FARLAR : Seyir esnasında görüşün yeterli olmasını sağlayan ışıklardır, çalışmasını akünün enerjisinden alır yakın hüzmeler 25 metre uzun hüzmeler ise 100 metre mesafeden aydınlatması gerekir. Aydınlatma yetersiz ise far ayarı yapılmalıdır.
SİGORTALAR : Araçta alıcıları ve tesisatı kısa devreden doğacak tehlikeye karşı korur. ( Elektrik devresini yüksek akıma karşı koruyan devre elemanı ) Yanmış sigortalar aynı amperdeki yeni bir sigorta ile değiştirilmelidir.
FLAŞÖR : Sinyal lambalarının belli aralıklarla dakikada 90 – 120 defa yanıp sönmesini sağlar.
AYNI DEVREYE BAĞLI LAMBALAR YANMIYORSA BAKILACAK KISIMLAR : Sigortalar yanmış olabilir, lamba anahtarı arızalanmış olabilir.
AYNI DEVREYE BAĞLI LAMBALARDAN BİRİ YANMIYORSA : Ampül yanmıştır, kablo bağlantıları çıkmış veya gevşemiştir, kablo bağlantıları oksitlenmiştir.
FARLARIN IŞIK ŞİDDETİ AYNI DEĞİLSE : Sönük veya soluk yanan farın şasi bağlantısı gevşemiş, kopmuş veya paslanmış olabilir.
FREN LAMBALARINDAN BİRİSİ YANMIYORSA : Ampülü yanmış veya bağlantısı gevşemiş olabilir. Eğer ikisi birden yanmıyor ise fren müşürü arızalı veya sigortası yanmış olabilir.
SİNYAL VERİLDİĞİNDE GÖSTERGE PANELİNDEKİ SİNYAL GÖSTERGESİ HIZLI YANIP SÖNÜYORSA : Sinyal lambalarından birisi çalışmıyor demektir.
Araçlara römork veya yarı römork bağlandığında; Elektrik sisteminin prize takılması zorunludur. Böylece römorkların arkasında bulunan stop, park ve sinyal lambaları ile plaka lambalarının çalışması sağlanmış olur.
ARAÇ TEKNİĞİ > Lastik Hava Basınçlarının ve Diş Derinliklerinin Kontrolü
Lastik aracın yolla temasını sağlayan kauçuk yapıdır. İki çeşit lastik vardır. Şamyalli lastikler iç lastiği bulunan, dublex lastikler ise iç lastiği olmayan lastiklerdir. Aracın ön lastiklerinden birisi dubleks ise diğerinin de dubleks olması gerekir. Aksi taktir de araç bir tarafa çekme yapar.
Lastiklerin hava basınçları güvenli sürüş için çok önemlidir. Doğru hava basıncına sahip lastikler hayati önem taşır, her 10 ciddi kazadan birinin yanlış lastik hava basıncından kaynaklandığı bilinmektedir.
Lastiklerin hava basıncı lastikler soğuk iken ölçülmelidir, ısıdan dolayı artan hava basıncı indirilmemeli olduğu değerde bırakılmalıdır. Lastik hava değerleri aracın kataloğunda belirtilen ölçülerde olmalıdır, akaryakıt istasyonlarındaki hava saatleri doğru değer göstermeyebilir. Bu nedenle aracınızda kendinize ait doğru ölçüm saatinin bulunması yararlıdır.
Doğru olan hava basınçlı lastiklerde :
1) Fren daha etkili olur, duruş mesafesini azaltır.
2) Viraja girişler daha rahat olur, savrulma aza iner.
3) Direksiyon hakimiyeti daha rahat sağlanır.
4) Yakıt sarfiyatı azalır.
5) Lastiklerin yıpranması daha az ve dengeli olur.
Aracın lastiklerine istenilen değerden daha az hava basılırsa :
1) Aracın yakıt sarfiyatı artar.
2) Frenleme mesafesi artar.
3) Lastikler yanak kısımlarından aşınır.
Aracın lastiklerinde bulunan dişler aracın yola tutunmasını, yol üzerine birikmiş suların tahliyesini ve lastiklerin soğutulmasını sağlar. Diş derinliği azalmış bir lastik; çabuk ısınır, yoldaki suları tahliye edemeyeceğinden yola tutunma azalır. Lastik diş derinlikleri sık sık kontrol edilmelidir. Güvenli bir sürüş için lastik diş derinliği 3 mm nin altına düşünce değiştirilmelidir. Ancak; araç muayene istasyonlarında aranan diş derinliği 1.6 mm dir. 1.6 mm nin altı ağır kusur sayılır araç muayenesi yapılmaz.
Lastikler yol ile olan en önemli hayat bağıdır.
Lastiklerde balans ayarı yapılmadıysa ; lastikler titreşim yapar, belirli kilometre aralıklarında bu titreşim olur, direksiyon hakimiyeti zorlaşır, bağlantı samun ve bijon civatarları gevşer, ön takım ayarları çabuk bozulur, lastikler içten veya dıştan anormal aşınır.
Lastiklerin yeri her 10.000 km de bir yer değiştirilerek aşınmaların eşitlenmesi yararlıdır.
Lastik üzerindeki yazı ve rakamlar lastiklerin ebatlarını ve özelliklerini ifade eder.
Lastiklerin biri yeni diğeri eski ise veya ön lastiklerin hava değerleri farklı ise sürüş esnasında araç bir tarafa çekme yapar.
ARAÇ TEKNİĞİ > Kar Zincirinin Takılması
Karlı yol kesimlerinde araçların kaymasını önlemek amacıyla araçların motordan güç alan ( Çekiş olan ) tekerleklerine kar zincirini takın. Zincir takarken izlemeniz gereken yollar :
1 ) Çekişin olduğu lastiklerin arkasından zinciri yere doğru yatırın.
2 ) Esnek çelik halatın kırmızı olan bölümünü jant hizasında kilitleyin.
3 ) Sarı renkli halatın ucunu sarı fosfor boyalı kilide takın.
4 ) Çelik halatı geriye iterek zinciri lastiğe tam olarak oturtun.
5 ) Yeşil renkli gergi zincirinin yeşil fosfor boyalı ( U ) yu kilitlemeye geçirerek kilitleyin.
6 ) Yeşil gergi zincirinin yeşil fosfor boyalı plastik klavuz yuvasından geçirerek gerdiğiniz ve ucundaki lastik kancayı çevre zincirine takın.
7 ) 100 Metre ilerleyin zinciri sonra tekrar gerdirin.
ARAÇ TEKNİĞİ > Motor Yağı Kontrolü
Motor yağ seviyesi kontrolü araç düz zeminde iken yapılmalıdır, motor çalıştırılmış ise stop edilip 4 -5 dk beklenir yağ çubuğu yerinden çıkartılıp temiz bir bezle silindikten sonra ( Kesinlikle üstübü ile silmeyiniz ) tekrar yerine takılıp yeniden çıkarılan yağ çubuğu yere paralel durumda tutulur, yağ seviyesi yağ çubuğunun iki çizgi arasında gösteriyorsa normaldir. Yağın ölçümünde seviye minimum ölçü de yani alt çizgide ise motor normal yağlama yapamayacağından motorun yanma riski vardır. Yağ eksikse külbütör kapağının üstündeki yağ doldurma boğazından yağ ilave edilir, fazla olan yağ seviyesi ise motorun erken yağ yakmasına sebep olur ve krank mili keçelerini patlatarak yağ kaçırmalara neden olabilir. Yağ değişimleri araç kullanma kılavuzunda tavsiye edilen kilometrelere uygun yapılmalıdır.
ARAÇ TEKNİĞİ > Motor ve Çalışma Prensibi
MOTORUN TANIMI
Yakıttan elde edilen ısı enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinalara motor denir.
MOTOR ÇEŞİTLERİ
1 – Yapım Özelliklerine Göre Motorlar :
Yatık ( Boksör ) Tipi Motorlar Yıldız Tipi ( Uçak ) Motorları
2 – Yakıtın Yanma Şekline Göre Motolar :
a) İçten yanmalı motorlar : Yakıtın motor silindirleri içersinde yandığı motorlardır ( Araç motorları )
b) Dıştan yanmalı motorlar : Buhar türbünleri ve buharlı lokomotifler
3- Zamanlarına Göre Motorlar :
a) İki zamanlı motorlar b) Dört zamanlı motorlar
4 – Soğutma Sistemlerine Göre Motorlar :
a) Hava ile soğutmalı motorlar b) Su ile soğutmalı motorlar
5– Yakıt Çeşitlerine Göre Motorlar :
a) Benzinli Motorlar
b ) Diesel Motorlar ( Motorinle Çalışır )
c) L.P.G. Motorları
Buji ile ateşlemeli motorlarda benzin ve Lpg kullanılır. Bu motorlarda yakıt ve hava karışımı birlikte silindire emilir, Buji ile ateşlenir.Diesel motorlarda ise emme zamanında silindirler içerisine hava emilir sıkıştırılan hava üzerine enjektörlerden motorin püskültürerek patlamalı ateşleme oluşturulur.
MOTORLARIN ÇALIŞMA PRENSİBİ
Dört zamanlı motorlarda dört zamanın sırası : Emme – sıkıştırma – ateşleme ( İş ) – Egzos
MOTORUN BELLİ BAŞLI PARÇALARI
Sabit Parçaları ;
a) Külbütör Kapağı : Külbütör sistemini kapatır, motor yağını doldurma işlemi bu kapaktan yapılır.
b) Silindir Kapağı : Silindirleri üstten kapatarak yanma odalarını oluşturur.
c) Motor Bloğu : Krank mili ve pistonlara yataklık eder.
d) Karter : Motor yağına depoluk eder.
Hareketli Parçalar ;
a) Külbütör sistemi : Subapları açıp kapatma işlemini yapar.
b) Subaplar : Silindirlere yakıt hava karışımını veya dizel motorlarda sadece havayı almakta ( Emme subabı ) ve ateşleme sonucu oluşan yanmış gazları atmakta ( Egzos Subabı ) görevlidir.
c) Pistonlar : Yakıttan elde edilen ısı enerjisini düz hareket enerjisine çevirir.
d) Segmanlar : Piston ile silindir arasındaki boşluğu kapatarak yakıt hava karışımını kartere, karterdeki motor yağını yanma odasına geçmesine engel olur, kompresyon ve yağ segmanı olarak iki çeşittir.
e) Piston ( Biyel ) Kolu : Pistondan gelen hareketi krank miline iletmeye yarar.
f) Kran Mili ( Ana Mil ) : Pistonlardan gelen düz itme gücünü dönme hareketine çeviren parçadır.
g) Eksantirik Mili ( Kan Mili ) : Krank milinden almış olduğu hareketi : Subaplara, yakıt otomatiğine, yağ pompasına, benzinli motorlarda distirübütöre, dizel motorlarda enjeksiyon pompasına ileten parçadır. Krank milinden hareketini trigier kayışı vasıtasıyla alır.
h) Triger Kayışı : Ekonomik ömrü belli bir kilometre ile sınırlı olan kayıştır. Araçlar itilerek veya çekilierek çalışmaya zorlanırsa kopma olasılığı yüksektir. Aracınızı her zaman normal olarak yani marş motoru ile çalıştırmayı sağlayınız.
ARAÇ TEKNİĞİ > Radyatör ve Silecek Suyu Kontrolü
Radyatörün yanında bulunan su takviye kabında minimum ve maksimum seviye çizgileri arasında olmalı eksikse tamamlanmalıdır. Su takviye kabı yoksa radyatör kapağı açılır ve su seviyesi radyatör peteklerinin üzerinde ise su yeterli demektir. Eksikse peteklerin üzerine kadar temiz ve kireçsiz su ilave edilmelidir. Kireçli sular radyatörün peteklerinin tıkanmasına ve motorun hararet yapmasına neden olur.
Motor sıcaksa su takviye kabı kapağı ve radyotör kapağı yavaşça gevşetilir, içinden basınçlı buharlar çıkıncaya kadar beklenilir sonra kapak tamamen açılır, mümkünse ilave edilecek su ılık olmalıdır. Sıcak motora soğuk su, soğuk motora ise sıcak su konulmamalıdır. Aksi taktirde radyatör, motor bloğu ve silindir kapağının çatlamasına neden olunabilir.
ARAÇ TEKNİĞİ > Radyatöre Antifiriz Konulması
Su soğutma sistemli araçların soğutma suyu; hava sıcaklığının SIFIRIN ( 0 Derece ) altına düştüğü durumlarda donar. Donan su genleşir ve motor bloğunu çatlatır. Bu nedenle soğutma suyunun donmaması için radyatöre ANTİFRİZ ilave edilir. İlave edilecek antifriz miktarı ; aracın soğutma suyu kapasitesine ve yaşanılan yerin iklim şartlarına göre farklılık gösterir, aracın kullanıldığı bölge çok soğuk bir iklime sahipse konulacak antifriz miktarı daha da arttırılmalıdır.
ARAÇ TEKNİĞİ > Tekerlek ve Lastik Değişimi
Herhangi bir nedenle tekerlerk değiştirilmek istendiğinde araçtan inmeden önce gerekli emniyet tedbirleri alınır.
1) Motor stop edilir, araç uygun vitese takılır ( İniş eğimli yolda geri vitese, Çıkış eğimli ve düz yolda 1. Vitese )
2) Diğer bir tekerleğin önüne veya arkasına takoz konulur.
3) Yedek tekerlek değiştirilecek tekerleğin yanında aracın altına konulur. ( Kriko ile araç kaldırılırken krikodan aracın düşmesi halinde tekerleğin üstüne düşüp başka tarafa zarar vermesi önlenmesi içindir )
4) Jant kapağı varsa çıkarılır.
5) Araç krikoya kaldırılmadan önce bijon civataları gevşetilir.
6) Kriko aracın kaldırma noktasından araç tekerleğinin yerden teması kesilinceye kadar kaldırılır.
7) Gevşetilen bijon civataları karşılıklı olarak sökülür.
8) Yedek tekerlek değişecek teker çıkarılarak yerine takılır.
9) Bijon civataları karşılıklı olarak sıkılır.
10) Araç krikodan indirilir.
11) Bijon civataları karşılıklı olarak iyice sıkıştırılır.
Genellikle uzun yola çıkılacağı zaman bijon civatalarının sıkılığı ve lastiklerin hava basıncı mutlaka kontol edilmelidir.
ARAÇ TEKNİĞİ > Yanık Kablo veya Farklı Kokular Alınması İle Motordan Anormal Sesler Gelmesi
Motor çalışırken veya seyahat halindeyken araçtan yanık kablo veya farklı kokular gelmesi bir yangının habercisi olabilir. Bu durumda hemen motor durdurulmalı kokunun geldiği yer tespit edilmeli kısa devre kablo yanığı varsa akünün kutup başlığı çıkarılmalıdır. ( Kısa devre ile ısınmış kabloya dokunmak elinizi yakmaya neden olabilir )
Motordan anormal seslerin gelmesi de olası bir arızanın başlangıcı kabul edilmelidir, motor hemen durdurulmalı, sesin sebebi araştırılmalı, bu durumda yola devam edilirse daha büyük sorunlarla karşılaşılabilir.
ARAÇ TEKNİĞİ > Yağ ve Şarj Lambasının Yanması
Motor çalışırken bu lambalardan herhangi biri yanarsa motor hemen durdurulmalıdır.
Yağ lambası yanarsa motor yağlanma yapamıyordur, çalıştırılmaya devam edilirse motorda büyük hasar oluşur ve motor yanar. Motor durdurulup motor yağı kontrol edilmelidir.
Şarj lambası yandığında büyük olasılıkla vantilatör kayışı kopmuş veya gevşek olabilir.
ARAÇ TEKNİĞİ > Sürücüye Bağlı Sebepler ve Önşemleri
1) Ani kalkış ve duruşlar
2) İstikrarsız araç kullanmak ( Bir hızlı bir yavaş araç kullanmak )
3) Aracı uygun devir ve uygun viteste kullanmamak
4) Aracı 90 km nin üstündeki hızlarda kullanmak
5) Araca istiap hadleri dışında yük yüklemek
6) İlave bagaj veya kayak tutucuları takmak
7) Yüksek hızlarda camları açarak seyretmek
8) Klimayı çalıştırma
ARAÇ TEKNİĞİ > Motora Bağlı Sebepler
1 – Ateşleme sisteminden kaynaklanan sebepler
-Buji, platin ve avans ayarlarının bozuk olması
-Subap ayarlarının bozuk olması
-Bu durumlarda egzoz dumanı siyah çıkar, motor çekişten ve güçten düşer.
2- Yakıt Sisteminden Kaynaklanan Sebepler
-Rölanti devrinin yüksek olması
-Mekanik jikle sistemli araçlarda jiklenin çekili unutulması veya kapalı kalması
-Karbüratör ayarlarının ( Yakıt – Hava Karışımı Oranları ) bozuk olması
-Hava filtresinin kirli olması
-Dizel motorlarda enjeksiyon pompası ve enjektör ayarlarının bozuk olması
ARAÇ TEKNİĞİ > Araca Bağlı Sebepler
-Fren ayarlarının sıkı olması
-Lastik havalarının normal değerinden az olması
– Debriyaj ( Kavrama ) balatası aşınmış ve yağlanmış ise kaçırma yapar
– Motorda önerilmiş olan motor yağının kullanılmaması
ARAÇ TEKNİĞİ > Koltuk ve Ayna Ayarları
Aracın sürüş kontrolünü ve güvenli bir şekilde kullanılmasında en önemli unsur doğru sürüş poziyonudur. Öncelikle koltuk arkalığı ayarı yapılmalıdır. Koltuk arkalığı virajlarda dengenizi kaybetmemeniz için sırtınız koltuğa yapışacak şekilde ve 90 derecelik açıda olmalıdır. Koltuk mesafesi oturma esnasında bileklerinizin iç kısmı direksiyon simidinin üst noktasına gelecek şekilde ayarlanmalıdır bu pozisyon size direksiyonu doğru ve rahat çevirme, vites kolu ve pedalları rahat kullanma, gerekli görüş alanına sahip olma ve manevraları güvenli bir şekilde yapmanızı sağlar. Direksiyon çevirme esnasında kollar ya da dirsekler dizlere değmemelidir.
Direksiyon dıştan içe doğru tutulur ve baş parmak simidin üstünde olmalıdır, direksiyonu tutma pozisyonu saat 9 – 15 pozisyonudur.
Dönüşlerde içteki el gevşetilerek dıştaki el ile direksiyon 180 derece çevrilebilir. Tek elle kullanılan direksiyon ile acil durumlarda manevra yapılamayacağı için direksiyon iki elle tutulmalıdır.
Kimi araçlar hidrolik direksiyona sahiptir. Bu sistemle manevra yapmak kolaydır ancak tehlike anında , kaygan zeminler de aracı yolda tutmak diğerlerine göre biraz zordur.
Koltukla direksiyon arasında öyle bir mesafe olmalı ki dirsekler ne açık ne de çok kapalı, hafif bükülü durumda kalması sağlanmalıdır.
Bacaklar pedallara basıldığında çok gergin ya da kasılmış şekilde olmamalı debriyaja tam basıldığında ayak öne hafif kırık olmalıdır.
Taşıtlarda önümüzü görmek kadar arkamızı görmek de önemlidir. Önümüze çıkacak tehlikeler kadar arkamızdan gelecek tehlikelere de hazır olabilmek açısından aynalara bakış yönümüz, açımız, süratimiz yoldaki şeritteki konumumuz göstereceğimiz dikkatin ana unsurlarıdır.
Tüm aynalarda bakış açımızla odaklama ve görüş açısı aynı olmadığından görüşte farklılık ortaya çıkar, aynaların en uç noktasında olan gösterme açısının azaldığı ve son bulduğu aynanın gösteremediği alana ÖLÜ NOKTA denir.
İyi ayarlı ve temiz aynalar trafiği 360 derece görmeyi sağlar, iç bükey aynalar daha geniş bir alanı gösterir ancak tam olarak mesafeyi göstermezler. Aynaya baktığınızda arkanızı boş gibi görebilirsiniz ancak hemen yanınızda aynı mesafede bir araç olabilir, bu aracı görememenizin sebebi aracın kör noktasında olmasıdır. Bunu önleyebilmek için direksiyona biraz daha eğilerek aynaya bakış açısını genişletmekdir.
Ayna ayarları araç hareket ettirilmeden yapılmalıdır, iyi bir sürüşün temel şartlarından bir tanesi iyi bir görüş açısına sahip olmaktır. İç dikiz aynası arka camı komple görecek şekilde ayarlanmalı dış aynalar ise 90 dereceye yakın olmaldır.